Skutki zanieczyszczenia wód 

Zanieczyszczenie wód w Polsce

Badaniem poziomu zanieczyszczeń i ogólnego stanu wód w Polsce zajmuje się Inspektorat Ochrony Środowiska, który z każdym kolejnym rokiem przeprowadza kolejne stosowne badania i publikuje raport. Poziom czystości wód jest określony pięcioma klasami obowiązującymi w myśl Ramowej Dyrektywy Wodnej, która weszła w życie wraz z przystąpieniem Polski do UE. W raporcie z 2018 roku stan wód powierzchniowych wynosił:

  • klasa 1 (stan bardzo dobry) – 0,5%,
  • klasa 2 (stan dobry) – 16,24%,
  • klasa 3 (stan umiarkowany) – 59,87%,
  • klasa 4 (stan słaby) – 19,65%,
  • klasa 5 (stan zły) – 3,75%.

Natomiast stan wód podziemnych kształtował się następująco:

  • klasa 1 – 0,65%,
  • klasa 2 – 23,29%,
  • klasa 3 – 48,51%,
  • klasa 4 – 21,22%,
  • klasa 5 – 6,34%.

Zanieczyszczenie wód w Polsce prezentuje m.in. raport Zasoby wodne w Polsce – ochrona i wykorzystanie opracowany na zlecenie Fundacji Przyjazny Kra. Wskazuje on, że obecnie zły stan polskich wód ma 91,5% rzek, około 88% jezior oraz prawie 100% przejściowych wód powierzchniowych i wód przybrzeżnych. Główne zanieczyszczenia to benzo(a)piren, a także azot i fosfor pochodzące z nawozów.

Rodzaje zanieczyszczenia wody – przykłady

Zanieczyszczenia wód mogą przyjmować dwojaki charakter. Pierwsze z nich są naturalne, czyli pochodzą bezpośrednio ze środowiska. Chociaż stanowią jego część, występując w wodzie w nadmiernych ilościach, działają szkodliwie zarówno na biocenozę, jak i na człowieka. Przykładem może być wysokie zasolenie wód, które tym samym nie nadają się do zasiedlenia przez żadne organizmy żywe. Problemem bywa też nadmiar fluoru, arsenu czy żelaza. Są one konsekwencją nadmiernej eksploatacji wód. Drugą grupę stanowią zanieczyszczenia sztuczne, czyli produkowane i wyrzucane do środowiska przez człowieka. Ich wyjątkowa szkodliwość polega na tym, że są wszechobecne i występują w ogromnej liczbie odmian. Jakie są sztuczne zanieczyszczenia wody? Przykłady takich odpadów to między innymi:

  • ścieki przemysłowe,
  • odpady hodowlane,
  • środki chemiczne ­– pestycydy, detergenty, sole, barwniki, fenole, jony metali ciężkich, radioizotopy,
  • odpady komunalne,
  • organizmy żywe (np. bakterie Escherichia coli).

Źródła zanieczyszczeń wód

Zanieczyszczenia wód mają bardzo różne pochodzenie. Odpady mogą trafiać do rzeki czy jeziora z pojedynczego zakładu przetwórstwa spożywczego, galwanizerni, czy gospodarstwa rolnego poprzez spłukiwanie ich z pola przez deszcze. Mogą też pochodzić ze zbiorczych źródeł, takich jak kolektory miejskie, uszkodzona kanalizacja czy źle wykonane i niezabezpieczone szamba. Do znaczącego źródła zanieczyszczeń wód zalicza się też transport wodny i lądowy. Do rzek trafiają resztki paliw, smarów i olejów oraz detergenty wykorzystywane do mycia pojazdów. Bardzo dużym trucicielem rzek, jezior i wód gruntowych jest przemysł. Wykorzystuje on wodę w dużych ilościach do procesów produkcyjnych, oddając ją z powrotem do środowiska wraz z zanieczyszczeniami. Wiele z nich trafia tam również poprzez zmywanie ich przez opady atmosferyczne czy topniejący wiosną śnieg. Są więc spłukiwane z ulic, dachów domów, kominów fabrycznych czy drzew.

Skutki zanieczyszczeń wód

Zanieczyszczenia wód mają poważne konsekwencje nie tylko dla człowieka, ale też dla całego środowiska. Ekosystemy są spójnymi organizmami, w których funkcjonują łańcuchy pokarmowe, a także nieustanny obieg materii i energii. Zgodnie z tymi prawami natury wszystkie trucizny wyprodukowane przez człowieka stojącego najwyżej w hierarchii pokarmowej, trafiają w końcu także do niego. Skutki zanieczyszczeń wód – najważniejszego życiodajnego czynnika – są widoczne na wielu obszarach.

Wymieranie wielu pożytecznych organizmów

Niektóre zanieczyszczenia wody związkami chemicznymi i odpadami biologicznymi powodują znaczną zmianę środowiska w ekosystemach wodnych. Na powierzchni stałych zbiorników wodnych narasta specyficzny kożuch, który ogranicza dostęp światła do głębszych warstw akwenu. Brak możliwości przeprowadzenia fotosyntezy pozbawia wiele organizmów pokarmu, na skutek czego całe populacje flory i fauny wymierają. Ponadto odprowadzanie do rzek pestycydów, gnojowicy czy innych odpadów ma negatywny wpływ na populację ryb. Może też prowadzić do katastrof ekologicznych o długotrwałych konsekwencjach, czego przykładem jest ostatnie zatrucie Odry.

Rozwój sinic i glonów

W zanieczyszczonych wodach intensywnie rozwijają się sinice i glony, które dominują, wypierając inne organizmy. Dochodzi do zaburzenia równowagi ekologicznej, a cierpią na tym również zwierzęta, owady i inne wodne organizmy. Nie bez znaczenia są straty, jakich doznaje turystyka. Zarośnięte akweny nie tylko roztaczają nieprzyjemny zapach, ale też uniemożliwiają kąpiel, uprawianie sportów wodnych czy łowienie ryb

Wzrost zachorowań i zatruć pokarmowych

Woda jest źródłem życia, dlatego każdy żywy organizm korzysta z niej w znaczący sposób. Nawet jeśli ta trafiająca do kranów przechodzi przez stacje uzdatniania i jest oczyszczana przez filtry do wody, zatrutą wodą z rzek czy jezior poją się ryby, część z niej trafia także na pola, gdzie zanieczyszczenia wchłaniają rośliny. W konsekwencji obniża się ich wartość zdrowotna. Ponadto w brudnej wodzie namnażają się bakterie takie jak E. coli, które są odpowiedzialne za poważne zatrucia pokarmowe z zagrożeniem dla życia.

Jak ograniczać zanieczyszczenia wody i jak chronić się przed ich skutkami?

Woda jest niezbędna do życia i potrzebuje jej każde stworzenie. Z tego powodu musi być czysta, zdatna do picia i pozbawiona zbędnych składników. Na globalne zanieczyszczanie wód nie można wpłynąć od razu, gdyż jest tu potrzebna sukcesywnie realizowana polityka z surowymi konsekwencjami dla łamiących prawo. W warunkach krajowych i lokalnych, a nawet domowych można jednak wiele zdziałać. Przede wszystkim w domach niezbędne są filtry do wody, zmiękczacze, a w firmach – dystrybutory wody. W skali kraju warto zadbać także o sprawnie działające oczyszczalnie ścieków, utylizację płynnych i stałych odpadów, stacje uzdatniania wody przemysłowej i inne usprawnienia tego typu.

Produkty, które mogą Cię zainteresować:

Informacje





Kategorie